LOCHEM – Sterrenkijkers zijn gebaat bij duisternis en zijn dus bij voorkeur actief in de (late) avonduren. Dat kan voor publiekssterrenwacht Phoenix lastig of zelfs onmogelijk worden als het Pactumterrein aan de Ampsenseweg een asielzoekerscentrum wordt. Het is evident dat de stichting een eventuele verhuizing niet zelf kan bekostigen. En, als dat al moet gebeuren, wordt het hoog tijd voor actie. Het azc moet volgens de gemeente Lochem immers uiterlijk 1 juli 2025 open gaan.
De sterrenwacht, met observatorium, is gevestigd in een hoek van het Pactumterrein. Dat betekent dat bezoekers dat hele, omvangrijke, terrein moeten oversteken als ze ernaar toe willen. Dat stuit op termijn op twee mogelijke problemen. Het COA wil vermoedelijk in de avonduren rust op het toekomstige azc en zit dan waarschijnlijk niet te wachten op ‘vreemdelingen’. Andersom hebben veel vrijwilligers van Phoenix aangegeven zich niet prettig te voelen bij het idee zich , zeker in donker, over een azc te moeten bewegen. Terechte vrees of niet; het bestuur van de sterrenwacht heeft ermee te dealen.
Veel vraag
Voorzitter Hans Lammertink: “Het wordt hoe dan ook lastig om hier te blijven. We kunnen ons niet veroorloven dat vrijwilligers weglopen of dat bezoekers wegblijven. We hebben al met veel vrijwilligers gesproken en binnenkort houden we een bijeenkomst over dit thema.” Bestuurslid Henk Kreunen vult aan: “Er is veel vraag naar onze activiteiten. We ontvangen hier zo’n 40 tot 60 bezoekers per week. Het hele jaar door op zaterdagavond en in de zomermaanden ook op dinsdag. Ook toeristen weten ons te vinden. Ze komen echt overal vandaan en zijn altijd onder de indruk.” Naast sterrenkijken via de telescoop biedt de sterrenwacht veel cursussen en lezingen. Veel scholen uit de regio maken gebruik van de diensten van Phoenix.
Er is in maart even contact geweest met de gemeente Lochem over de actuele ontwikkelingen maar dat heeft nog geen vervolg gekregen. Het wordt nu tijd dat serieus wordt gekeken naar de toekomst van de sterrenwacht. Dat vindt ook fractievoorzitter Calle Janssen van LochemGroen!. Hij dient volgende week maandag een motie in waarin het college van B&W wordt aangespoord om snel in gesprek te gaan en een einde te maken aan de onzekerheid. Janssen moet nog een belrondje houden, maar hoopt en verwacht dat de motie door andere partijen wordt ondersteund. “De motie laat het initiatief bij het college, maar vraagt wel om vaart te maken”, zo zegt hij.
Nettelhorst
De basisschool in Nettelhorst is – wat LochemGroen! en het bestuur van Phoenix betreft – in beeld als mogelijke locatie. Die school sloot voor de zomer definitief de deuren. Lammertink: “We zijn gebaat bij duisternis en een directe omgeving met niet al teveel hoge bomen. Met name richting zuiden moeten we vrij zicht hebben. Recent onderzoek wees uit dat we hier in Ampsen op een van de donkerste plekken van Nederland zitten. In Nettelhorst gaan we er wat dat betreft misschien nog wel iets op vooruit.” In Ampsen zijn de hoge bebouwing en het kunstlicht van bedrijventerrein Kwinkweerd nog een mogelijk storende factor. Daar is in Netterhorst geen sprake van.
De sterrenwacht klampt zich enigszins vast aan de woorden van burgemeester Sebastiaan van ‘t Erve, die tijdens een debat in maart bezwerende woorden sprak. Hij zei dat de gemeente de sterrenwacht een warm hart toedraagt en letterlijk: “We laten jullie niet stikken.” Het wordt wat Phoenix betreft nu tijd om te laten zien hoe groot dat warme hart is. Want verhuizen is sowieso een flinke klus. En kostbaar.
Gebouw
Het toeval wil dat het huidige gebouw aan de Ampsenseweg zo’n 15 jaar geleden van het azc in Schalkhaar kwam. Het is daar door vrijwilligers afgebroken en enige tijd opgeslagen. Toen de verhuizing naar Ampsen een feit werd, is het daar weer opgebouwd. Nogmaals verplaatsen is volgens Henk Kreunen geen optie. Het observatorium staat ernaast. Dat is een metaalconstructie die zich laat verplaatsen, al komt daar veel menskracht bij kijken.
Kostbaar is een verhuizing ook. En als stichting zonder winstoogmerk heeft Phoenix niet heel veel vlees op de financiële botten. “We zijn een publiekssterrenwacht en willen zo laagdrempelig mogelijk zijn. Onze prijzen zijn dan ook laag”, aldus Hans Lammertink. De stichting heeft een aantal donateurs en door de ANBI-status kan fiscaal aantrekkelijk worden geschonken. Duidelijk is dat de gemeente bij een – al dan niet gedwongen – verhuizing zal moeten bijspringen. Ook daarom is spoedig overleg wenselijk.
Verjonging
Het bestuur van Phoenix maakt zich wel wat zorgen over hoe een verhuizing qua menskracht tot stand moet komen. De vrijwilligers die het huidige gebouw destijds geleden afbraken en weer opbouwden zijn inmiddels 15 jaar ouder. Verjonging van het vrijwilligersbestand is dan ook dringend gewenst. “Dat hoeven geen piepjonge mensen te zijn. Mensen van 40 tot 60 jaar zijn ook zeer welkom”, zegt de voorzitter, die 60-plussers daarmee uiteraard niet wil afschrikken. Belangstellenden vinden de contactgegevens op sterrenwachtphoenix.nl. Daar is ook de geschiedenis te lezen. De huidige stichting viert eind 2026 het 50-jarig bestaan. De historie van de amateur-astrologie in Lochem gaat terug tot 1958.
Zie ook: sterrenwachtphoenix.nl
